De beste boeken van 2019

2020 nadert, en dat betekent dat we de balans opmaken voor dit jaar. Wat zijn nu eigenlijk de beste boeken die we in 2019 hebben gelezen? Een lastige keuze, omdat we ontzettend veel moois hebben gelezen en (hopelijk) nog gaan lezen de komende dagen. Toch is het ons gelukt, we hebben allemaal een top 3 samengesteld. Ook dit jaar is het weer een mooie en diverse lijst geworden. Nieuwsgierig naar de boeken die we hebben gekozen? Lees dan snel verder.

De top 3 van Caroline

1. De Veger – Jonathan Auxier (10+)
   Collega Maritza drong erop aan dat ik dit boek zou lezen aangezien zij het geweldig vond. Na het lezen van De Veger kan ik alleen maar concluderen dat dit voor mij de nummer 1 van 2019 is, ofwel, het mooiste verhaal van allemaal!

   De Veger is een prachtig jeugdboek voor lezers vanaf 10 jaar. We volgen hoofdpersonage Nan Mus, een meisje dat samen met de Veger – haar vaderfiguur – een simpel maar veilig bestaan leidt. Wanneer de Veger op een dag verdwijnt, moet ze voortaan werken als schoorsteenveger in Londen voor de gemene Wilkie Crudd. Als Nan op een dag vast komt te zitten in een brandende schoorsteen, wordt ze gered door een Golem, een klein wezentje gemaakt van roet en as. Ze noemt hem Charlie en samen ontsnappen ze aan Crudd en bouwen ze een mooi bestaan op ergens in Londen. Er ontstaat een hechte vriendschap tussen Nan en Charlie. De vraag is echter: kunnen ze hun zorgeloze bestaan volhouden en écht ontsnappen aan Wilkie Crudd?

   De Veger is een mooi verhaal dat een plekje verdient in zoveel mogelijk boekenkasten in Nederland en de rest van de wereld. Ga het absoluut lezen, ik raad het iedereen aan. Al ben je volwassen en is dit officieel een jeugdboek… Lees het. Dit zou zomaar eens één van de mooiste verhalen kunnen zijn die je ooit gelezen hebt.

2. Klein Engeland – Jonathan Coe
   Klein Engeland was al mijn zomerfavoriet, en is ook in mijn top 3 beland. Het is een roman die ik eerst een poosje aan de kant had gelegd, het oubollige omslag sprak me op de een of andere manier niet echt aan. Op het moment dat ik er toch in begon te lezen was ik verkocht; in twee avonden las ik het uit.
   
   Jonathan Coe schetst in dit boek een mooi, maatschappelijk, maar kritisch beeld van de turbulente jaren uit de recente Britse geschiedenis, het verhaal van de mensen achter een Brexit-saga.In Klein Engeland worden de levens van enkele schoolvrienden uit Birmingham tot op heden gevolgd, vanaf de financiële crisis van 2010 tot en met de Brexit (tot september 2018!).

   In het extreem gepolariseerde Engeland volgen we de drie hoofdpersonages: Benjamin Trotter als inmiddels gescheiden en in een oude molen op het platteland teruggetrokken schrijver die aan zijn magnum opus werkt; Sophie, de dochter van zijn innig geliefde zus Lois, een kunsthistorica die op de universiteit waar ze les geeft het mikpunt wordt van beschuldigingen over transgenders; en tenslotte de linkse columnist Dough, die het aan de stok krijgt met zijn radicale tienerdochter Coriander.

   Jonathan Coe hanteert een vlotte en makkelijk leesbare schrijfstijl met mooie dialogen, dit geeft een boeiend verhaal. Bij Coe geen oeverloze beschrijvingen of uiteenzettingen. Hij vertelt zijn verhaal door de gesprekken en de ervaringen van zijn personages. Deze zijn dan ook sterk uitgewerkt tot levensechte figuren.

   We kijken door hun ogen en ervaringen naar het Engeland van deze turbulente jaren. Jonathan Coe beschrijft een Engeland waar de spanningen tussen voor- en tegenstanders uitvergroot worden, waar mensen veel meer in zwart-wit beginnen te kijken. Maar hij schetst ook een beeld waar bepaalde groepen de situatie misbruiken om hun eigen agenda op de voorgrond te krijgen.

   Dit is het verhaal van het moderne Engeland. Een verhaal van nostalgie en verwarring, van teleurstelling en onverholen woede. Het is een boeiende, helder geschreven tragi-komische satire voor een breed publiek. Ik heb meegeleefd, gelachen, me verwonderd en verbaasd. Coe is verhalend zeer sterk en weet kleur aan zijn personages te geven. Kortom, Klein Engeland van Jonathan Coe is een heerlijk boek waar u veel plezier aan zult beleven!

3. Let op mijn woorden – Griet Op de Beeck
   

   “Alsof het zomaar over mij zou mogen draaien ineens. Maar al zo lang ik mij kan herinneren doe ik eigenlijk alles alleen, heb ik beseft en ik ben bang dat ik moet toegeven dat ik hulp nodig heb. Iemand die niet bang is van mijn bang-zijn. (…) Ze zeggen dat liefde over loslaten gaat maar ik wil zo graag vastgehouden worden als wapen tegen vallen, als steun tegen bij gewankel, als intentieverklaring van iemand die er is en wil blijven. Ik wil zo graag onmisbaar zijn. En ik weet niet of ik dat mag vragen, of ik dat wel waard ben. Want iedereen tot nu toe heeft mij verlaten of was er bij het begin eigenlijk niet echt. En het klinkt waarschijnlijk pathetisch en ik besef dat dit een vraag aan een lief zou moeten zijn, maar dat heb ik niet en het wordt dringend, vrees ik.” Uit: Let op mijn woorden, blz. 415
   

   Ik wil graag een lans breken voor Griet. Omdat ze heeft aangegeven een trilogie te schrijven, die overigens prima in zelfstandige delen te lezen is, en incest bij het verschijnen van het vorige boek concreet benoemd werd, zijn er veel mensen die deze boeken niet lezen omdat ze geen zin in deze thematiek hebben. Terwijl Griet nog steeds zo prachtig schrijft!

   Let op mijn woorden bestaat uit twee delen en draait om hoofdpersonage Lise. In het eerste deel is Lise 15 jaar en wordt haar complexe thuissituatie beschreven. In het tweede deel is ze arts in opleiding en neemt ze heftig controle over een aspect in haar leven.

   Lise’s eenzaamheid, leven en denkwijze worden verwoord met vergelijkingen die onder je huid kruipen en je als lezer niet loslaten. Je wordt werkelijk meegesleurd in deze roman. Ik heb het boek met mededogen gelezen en vooral haar laatste hulpvraag komt flink aan. 

De top 3 van Fons

1. Lichter dan ik – Dido Michielsen
   Mijn keuze voor dit boek is tweeledig. Te beginnen met het historische aspect van Lichter dan ik. Het verhaal speelt zich af op Java rond 1850, waar hoofdpersonage Isah probeert te ontsnappen aan de lagere stand waarin haar familie zich bevindt. Ze komt te wonen bij een Hollandse officier, wordt zijn minnares en schenkt hem twee dochters. Als hij haar verlaat, raakt ze in conflict met haar verleden en blijkt dat haar jeugd nog steeds invloed heeft op haar leven.

   Het andere aspect heeft te maken met ons koloniale verleden en hoe het kolonialisme doorwerkt in het heden. Ik las dit boek terwijl ik op Java zat. Onze gids Yana gaf als reactie op dit boek aan dat Javanen nog steeds niet durven praten over hun verleden. De standenmaatschappij is inmiddels wel verdwenen, maar wat wel overheerst is dat Javanen hun nederigheid teveel tonen en niet opkomen voor zichzelf.

   Dat maakt het lezen van Lichter dan ik verrassend, spannend maar ook confronterend, aangezien de impact van het kolonialisme nog steeds voelbaar is in het hedendaagse Java. Hoe dan ook is het debuut van Michielsen een absolute aanrader. Ze is in mijn ogen een ongekend talent.

2. De tweede slaap – Robert Harris
   Thrillers hoeven niet altijd moord en doodslag te bevatten als belangrijkste onderdeel van het boek. Robert Harris is één van de weinige thrillerschrijvers die dit goed kan.

   Het verhaal in het kort: Pater Fairfax gaat naar een afgelegen dorpje om de begrafenis van een voorganger te begeleiden. Zijn opdracht is eigenlijk om te onderzoeken waarom er van die mysterieuze zaken gebeuren. Naarmate hij er dieper induikt, merkt hij dat hij steeds meer onderdeel wordt van deze duistere zaken en dat het verleden van dit dorp een wonderlijke geschiedenis herbergt.

   De tweede slaap is een geweldig spannende thriller, ik heb het in één keer uitgelezen.

3. Het gewicht van de woorden – Pascal Mercier 
   Wat  gebeurt er met een mens die alleen maar tegenslagen te verwerken krijgt? Gaat hij zich er uiteindelijk mee verzoenen?
   
   Als het hoofdpersonage uit Het gewicht van de woorden zich uiteindelijk heeft overgeleverd aan zijn naderende levenseinde, krijgt hij te horen dat zijn medisch dossier is verwisseld met dat van een andere man. Op dit punt moet hij zijn leven opnieuw vormgeven.

   Het gewicht van woorden is een indringende filosofische roman die net zo’n knap meesterwerk is geworden als Nachttrein naar Lissabon. Geen woord is te veel in Mercier’s nieuwe roman, lezen. 

De top 3 van Maritza

1. Bloed en beenderen – Tomi Adeyemi (15+)
   Mijn top 3 van dit jaar wordt gekenmerkt door twee elementen: het zijn debuten en ze zijn geschreven door vrouwen.

   Children of Blood and Bone (Bloed en beenderen in vertaling) van Tomi Adeyemi is zo’n debuut dat een enorme hype is: het staat al bijna twee jaar bovenaan op de New York Times bestseller list, afgelopen zomer koos talkshow host Jimmy Fallon dit boek uit voor zijn Summer Book Club en het heeft lovende kritieken gekregen. Ook werd Adeyemi onlangs door Forbes verkozen voor hun jaarlijkse en prestigieuze 30 under 30 lijst. Kortom, Tomi Adeyemi is een big deal.

   Aangezien ik altijd een beetje achter de feiten aanloop, las ik Children of Blood and Bone afgelopen september was, in de Bosnische zon. En ik kan je één ding zeggen: dit debuut stelde niet teleur. Het is het eerste deel in een Young Adult fantasy-reeks, geïnspireerd door Black Lives Matter en West-Afrikaanse mythologie.

   Het boek in een notendop: Ooit leefden er in Orïsha mensen met magische krachten. Tot een wrede koning besloot de maji, een minderheid met donkere huid en zilverwitte haren, te vervolgen. Hoofdpersonage Zélie is er als klein meisje getuige van hoe haar moeder op brute wijze vermoord wordt door de handlangers van de koning. Sindsdien is magie een doodzonde. Tien jaar later krijgt Zélie de kans om magie terug te brengen naar Orïsha. Dit doet ze met hulp van een prinses op de vlucht en haar broer. Ook moet ze uit handen zien te blijven van kroonprins Inan, die vastbesloten is om magie voorgoed uit te bannen.

   Children of Blood and Bone is een debuut vol magie, spanning, actie en avontuur. Het leest als een trein en zodra je het eerste deel uithebt, wil je niets liever dan verdergaan in het tweede deel. Het goede nieuws is dat dat nu kan, want Children of Virtue and Vengeance is onlangs verschenen. Kortom, als je van goede en originele fantasy houdt, sla Adeyemi’s boeken dan zeker niet over!

2. Notes to Self/Alles wat ik niet kan zeggen – Emilie Pine 
   In 2019 lazen we massaal Sally Rooney, de Ierse auteur veroverde onze harten met Normale mensen en Gesprekken met vrienden. Hoewel deze romans ook hoog op mijn lijstje met favorieten staan, wil ik graag wat meer aandacht vragen voor een ander indrukwekkend debuut van een Ierse auteur: Notes to Self (Alles wat ik niet kan zeggen in vertaling) van Emilie Pine. Deze bundel was het Ierse boek van het jaar in 2018, stond bovenaan de bestsellerlijsten en kreeg met recht lovende kritieken.

   Pine’s debuut is geen roman, maar bestaat uit zes persoonlijke essays. Zo schrijft ze over de zorg voor haar vader die alcoholist is, onvruchtbaarheid, over vrouw zijn in de academische wereld – ze is professor Modern Drama aan University College Dublin, seksueel geweld en meer.

   Notes to Self is een prachtdebuut. Pine’s essays zijn persoonlijk en universeel, politiek en maatschappijkritisch. Maar dit is niet het enige wat deze bundel zo goed maakt, want Pine schrijft zo ontzettend mooi. Af en toe rauw, ontroerend en bovenal krachtig. Al haar essays komen keihard binnen, op een goede manier.

   Ik hou niet zo van vergelijkingen maken, maar aangezien ik weet dat ‘een feministische essaybundel’ – helaas – niet genoeg is om Notes to Self massaal te verkopen, doe ik het toch. Als je Sally Rooney geweldig vindt, dan vind je Notes to self/Alles wat ik niet kan zeggen ook goed, echt waar.

3. Trick Mirror: Reflections on Self-Delusion – Jia Tolentino
   Tot slot wil ik opnieuw een essaybundel tippen, namelijk Trick Mirror van Jia Tolentino, staff writer voor  de New Yorker. Eind maart verschijnt dit fijne boek ook in vertaling bij uitgeverij De Geus, maar gelukkig hebben ze al een flaptekst geschreven die ik graag leen:

   Jia Tolentino’s blik is die van de millennial, gevormd door een online leven en een gebrek aan economische stabiliteit. Maar geen millennial kijkt zo ver als zij. En zo weet ze de onderwerpen die er in dit internettijdperk het meest toe doen te doorgronden als geen ander. Of het nu gaat over social media, de obsessie met fysieke perfectie, vrouwen in de literatuur, of het zelfbedrog en het gehossel die deze tijd op allerlei manieren kenmerken, Jia Tolentino doorziet wat we onszelf en elkaar voorspiegelen. De negen essays, die meanderen tussen autobiografie en cultuurkritiek, leggen bloot hoe moeilijk het is om onszelf echt te zien in een maatschappij waar alles draait om het ego.

   Als millennial had ik bovenstaande niet beter kunnen verwoorden. Echter, deze bundel is perfect voor iedereen die van popcultuur, de Verenigde Staten en cultuurkritiek houdt. Tolentino’s essays zijn gevat, fijn geschreven en zetten je aan tot nadenken. Van religie tot Trump, van drugs tot reality tv, Tolentino behandelt het allemaal. Ik ben fan!

De top 3 van Laura

1. Het is oorlog maar niemand die het ziet – Huib Modderkolk
   Een zeer interessant, maar vooral actueel boek. Ook als er geen (grote) interesse is voor digitalisering en de schaduwkant van het internet, raad ik toch zeker iedereen aan om dit boek te lezen. Het internet is immers niet meer weg te denken uit het dagelijks leven.

   Huib Modderkolk weet op een begrijpelijke wijze de complexe wereld van ‘het internet’ te beschrijven. Deze schrijfstijl maakt het leesbaar voor een leek, maar leest ook zeker plezierig voor iemand met de nodige (voor)kennis over het onderwerp. Dit is dan ook de reden waarom het boek voor mij op nummer één staat – eindelijk een boek over digitalisering die toegankelijk is voor iedereen. Eigenlijk net zo toegankelijk als het internet zelf.

   Modderkolk bespreekt de bekendste duistere verhalen van het internet, zoals de KPN-hack door de 17-jarige Edwin in 2012 en Stuxnet, simpel gezegd een schadelijk computerprogramma ontwikkeld om het Iraanse nucleaire programma te saboteren.

   Dit soort verhalen zorgen er dan ook voor dat het boek leest als een spannende thriller. Desondanks gaat de spanning en sensatie niet ten koste van de wetenschappelijke inhoud, een andere reden waarom Modderkolks boek bij mij op nummer 1 staat. Bij elk voorbeeld dat Modderkolk bespreekt, vertelt hij hoe hij aan de informatie is gekomen en bespreekt hij het aantal bronnen. Deze kritische zelfreflectie voegt veel toe aan de authenticiteit van de besproken voorbeelden.

2. De pruimenpluk – Dimitri Verhulst
   Dimitri Verhulst is één van mijn favoriete auteurs. Daarom kan hij zeker niet ontbreken in mijn top 3 van 2019. Elke keer weet hij mij weer te verrassen – zo ook met De pruimenpluk. Het is wederom een verhaal dat zich afspeelt in een treurig Belgisch gehucht, waar slechts 23 mensen wonen. Zo ook hoofdpersoon Mattis. Mattis is een pessimist in hart en nieren en een beetje een einzelgänger – totdat hij een weduwe ontmoet. Vanaf dat moment haalt hij de vreemdste capriolen uit – vaak buiten haar weten om – om ervoor te zorgen dat zij net zo veel, al dan niet meer, van hem zal houden als van haar echtgenoot. Ondanks het feit dat de hoofdpersoon een ‘donkere denker’ is over zo’n beetje van alles, weet Verhulst dit juist zo te beschrijven dat je niks anders kan doen dan af en toe hardop lachen. Kortom, een perfect boek om de donkere dagen mee door te komen.
3. De vuurzeevlieg – Toon Tellegen en Carll Cneut (illustraties)
   Op nummer 3 staat het prachtige voorleesboek van Toon Tellegen, met illustraties van Carll Cneut. Het boek omvat 17 verhalen over grote en kleine dieren, zoals de giraffe en de olifant, maar ook de houtworm en natuurlijk het vuurvliegje – beter bekend als de Vuurzeevlieg. De verhalen zijn zowel opeenvolgend als los van elkaar te lezen, wat het tot ideale bedtijdverhaaltjes maakt. Zoals alleen Tellegen dat kan, krijgen de dieren menselijke eigenschappen en emoties toegeschreven. Zo sloop de aardworm op zijn tenen en is de giraffe bang om alleen te zijn als de “steeltjes” op zijn hoofd er plots vandoor zouden gaan. Deze mooie verhalen worden vergezeld door de prachtige illustraties van Cneut, die dieren menselijk weet te weergeven door ze bijvoorbeeld met kleding af te beelden. Door de vele dimensies in de verhalen en illustraties, is dit boek een genot voor jong én oud.